EDEBİYATÇI VE SANATÇI

Pablo Diego Jose Francisco de Paula Juan Nepomuceno Crispin Crispiniano de la Sentissima Trinidad Ruiz Blasco Picasso y Lopez.

Ya da tanınan kısa ismiyle Pablo Picasso'yu bilirsiniz; dünyaca ünlü İspanyol ressam…

Bu ressamın en tanınmış eserlerinden birinin ismi "Guernica"dır; Guernica ise İspanya'nın kuzeyinde, Bilbao'ya yakın bir kasabanın ismidir.

İspanya İçsavaşı sırasında, faşist diktatör Francisco Franco'nun isteği üzerine 26 Nisan 1937'de Nazilere ait 28 bombardıman uçağı Guernica'ya saldırdı, söz yerindeyse taş taş üstünde kalmadı ve yaklaşık 2000 insan katledildi, üç bin kadar da yaralandı. Saldırının ana merkezi, kurulan bir pazar yeriydi.

Katliamdan ciddi derecede etkilenen Picasso, Guernica tablosunu yapar. Bitirdikten bir süre sonra bir Nazi subayı Picasso'nun resim atölyesine, tabloyu görür ve sorar:

-Bu tabloyu siz mi yaptınız?

Picasso'nun cevabı çok ilgi çekicidir:

-Hayır; siz yaptınız!

Dönem yine Nazi faşizminin hüküm sürdüğü Almanya'dır; ülkeye vahşet ve korku ağ örmüştür. Tam da bu dönemde, şu an ismini hatırlayamadığım bir tiyatro sanatçısı elinde Hitler'in çerçeveli bir fotoğrafı ile sahneye giriş yapıyor ve aklımda kaldığı kadarıyla şöyle bir kısa konuşma yapıyor:

-Bayanlar, Baylar; hoş geldiniz. Şimdi sizlere oyunumu sunacağım ama bir konuda bana yardımcı olmanızı rica ediyorum. Görüyorsunuz… Elimde Hitler'in çerçeveli bir fotoğrafı var. Bunu yanımda gezdirmemin nedeni, kendisini çok sevdiğim içindir ancak elde dolaştırmakla da olmuyor. Şimdi sizlere soruyorum, assam mı, duvara mı dayasam; karar veremedim. Lütfen bana yardımcı olur musunuz?

Edebiyatta ise yakın tarihimiz içinde başta Nazım Hikmet olmak üzere yüzlerce edebiyatçımız ya zindanlara atıldı, ya sürüldü, ya tutsak edildi. Örneklemeye kalksak, birkaç cilt yazmak gerekir.

Edebiyatçı ve sanatçı için, genelde "çağının tanığı olmak zorundadır" denilmekte ama ben bu tespiti yarım doğru olarak görmekteyim. Edebiyatçı ve sanatçı çağının tanığı olduğu kadar "sanığı" olabilmeyi de göze almalıdır.