COVID-19’da endi?e sürüyor! Beta varyant? daha m? bula??c??

Fransa'dan ?ngiltere'ye ve Galler'e dönen yolcular, a??n?n iki dozunu yapt?rm?? olsalar bile karantina uygulamas?na tabi tutuluyor. Al?nan bu önlemin nedeni, ilk olarak Güney Afrika'da tespit edilen Beta varyant?n?n yay?lmas?n?n önüne geçmek.

?ngiltere'de hükümet, al?nan önlemin "a??lama program?n?n kazan?mlar?n? korumak için" bir koruyucu tedbir oldu?unu söylüyor. Frans?z yetkililer ise Beta varyant?n?n, ülkenin deniza??r? bölgeleri olan La Reunion ve Mayotte'ten geldi?ini, ana kara topraklar?nda yayg?n olmad???n? belirtiyor.

Mevcut Covid a??lar?n?n Beta varyant?na kar?? ne kadar koruyucu oldu?una yönelik soru i?aretleri tamamen giderilmi? de?il.

Beta varyant? nedir?

Beta varyant?, 501.V2 ya da B.1.351 olarak da biliniyor. Uzmanlar, varyant?n geçirdi?i genetik de?i?iklikleri incelemeye devam ediyor.

Covid-19 salg?n?na neden olan virüs dahil, tüm virüsler yeni varyantlar ortaya ç?karacak ?ekilde mutasyona u?rarlar.

Virüslerin u?rad??? bu de?i?imler, yay?lma ve geli?melerini sa?layacak yeni kopyalar?n? ortaya ç?karmalar?yla gerçekle?ir.

Birçok varyant yay?lmadan ortadan kalkar. Baz? mutasyonlar virüsün devaml?l???n? tehdit bile edebilir. Ancak baz? varyantlar, virüsü daha bula??c? ve tehlikeli hale getirir.

Beta daha m? tehlikeli?

Beta'daki baz? de?i?iklikler, koronavirüsün "spike proteini" olarak adland?r?lan, virüsün hücrelere yap??mas?n? ve içine girmesini sa?layan diken benzeri ç?k?nt?larda meydana geldi.

Bu bölgede meydana gelen mutasyonlar uzmanlar? kayg?land?r?yor çünkü Covid a??lar? da virüsün bu bölümünü baz alarak haz?rlan?yor.

Beta varyant?, Delta ve Alfa'da oldu?u gibi, "endi?e verici varyantlar" aras?nda de?erlendiriliyor. Bu durum, varyant?n bilim insanlar?n?n incelemesi gereken kayg? verici özelliklere sahip oldu?u anlam?na gelebilir.

Beta, N501Y olarak an?lan ve virüsü daha bula??c? hale getiren bir mutasyona sahip.

E484K ad? verilen di?er bir mutasyon da virüsün insanlardaki ba????kl?k sistemini "atlatmas?n?" kolayla?t?r?yor. Bu durum da a??lar?n varyanta kar?? koruyuculu?unu etkileyebilir.

Öte yandan, Güney Afrika varyant? olarak da bilinen Beta varyant?n?n daha ciddi hastal??a neden oldu?una yönelik bir gösterge yok.

Virüsün orijinal versiyonunda oldu?u gibi, tehlike daha çok ya?l?lar ve ba?ka hastal?klara sahip bireyler üzerinde yo?unla??yor.

A??lar Beta'ya kar?? ne kadar etkili?

Mevcut Covid a??lar?, yeni varyantlara göre de?il, orijinal koronavirüse göre tasarland?.

A??lar?n Beta varyant?n? durdurmakta daha az etkili oldu?una yönelik baz? bulgular mevcut. Ancak uzmanlar a??lar?n Beta varyant? kaynakl? a??r hastal?klar? engellemekte hala etkili oldu?unu söylüyor.

A??lar?n Beta varyant?na kar?? etkisine ili?kin eldeki ara?t?rma sonuçlar? ?öyle:

Beta varyant?n?n ilk tespit edildi?i Güney Afrika'da Oxford/AstraZeneca, Janssen ve Novavax a??lar?n?n denemeleri, varyant?n koronavirüse yönelik ba????kl?k duvar?n? bir ölçüde geçebildi?ini gösterdi.
Güney Afrika'daki bir ba?ka çal??ma, AstraZeneca a??s?n?n hafif-orta Beta enfeksiyonlar? kar??s?nda yaln?zca yüzde 10 etki gösterdi?ini ortaya koydu. (A??r vakalar? engelleme yönünde a??lar?n daha etkili oldu?u biliniyor)
?srail'deki a?? program?ndan gelen ve henüz akademik denetimden geçmemi? verilere göre, Pfizer/BioNTech a??s?n? olmu? ki?iler de Beta varyant?yla enfekte olabiliyor.

Moderna'n?n laboratuvar incelemelerine göre a?? Güney Afrika varyant?na kar?? etkili, ancak ba????kl?k yan?t? daha dü?ük.
Katar'daki Moderna a?? program?n?n verilerine göre iki doz a??, semptomatik Beta varyant? vakalar?n? engellemekte yüzde 96'n?n üzerinde etki gösteriyor.

Yine Katar'daki Pfizer a??s? program?na göre, a??r Beta vakalar?n? önlemekte a?? yüzde 97 etki gösteriyor.
En kötü senaryoda bile a??lar yeniden tasarlanabiliyor ve haftalar ya da aylar içerisinde yenilenebiliyor.

AstraZeneca'n?n Beta varyant?na kar?? tasarlanan yeni versiyonunun denemeleri ?ngiltere'de ba?lad? bile. Di?er Covid a??lar?ndan baz?lar? da yeni bulgulara göre güncelleniyor.

Beta varyant? ne kadar yay?ld??

Beta varyant? dünyada 50'den fazla ülkeye yay?ld?.

?ngiltere'de 1000 vakan?n üzerinde Beta enfeksiyonu tespit edildi. Tüm Covid vakalar? aras?nda bu dü?ük bir oran. Delta olarak bilinen varyant ise ?ngiltere'deki tüm vakalar?n yüzde 99'unu olu?turuyor.

Güney Afrika'da ise Beta varyant? di?er ülkelere göre daha yayg?n. Beta varyant? ?ngiltere'de ilk tespit edildi?inde, hükümet baz? bölgelere odaklanan yayg?n test çal??malar? yapt?.

Mahalleleri gezen ekipler, varyant? tespit edip engellemek için özel bir çal??ma yürüttü. ?ngiltere'ye seyahat eden yolculara yönelik k?s?tlamalar da, varyant?n yay?lmas?n? engellemek üzere yeniden tasarland?.

Sar? listede bulunan ülkelerden geli?te iki a??s?n? da olanlara normalde karantina uygulanm?yor. Ancak Fransa'dan ?ngiltere ve Galler'e geli?lerde bu kural de?i?tirildi ve 10 gün karantina ?art? kondu.

Gelen yolcular?n iki kez PCR testi olmas? gerekiyor. ?ngiltere'de bilim insanlar? Beta dahil tüm varyantlar üzerinde genetik dizileme yaparak varyantlar?n izini sürmeye çal???yor.

Kaynak: BBC Türkçe