Yurtsever bir komutan öncü bir sporcu

Fenerbahçe ve Türk sporuna ad?n? yazd?rm?? bir efsane... K?br?s’ta Türk halk?n?n yaralar?na ilaç olmu? kahraman bir doktor... En çetin y?llarda can?n? ortaya koyarak fedakar bir görüntü çizen unutulmaz komutan.. Türk tarihine geçmi? yurtsever bir ‘Mücahit Doktor’... Ayten Salih Berkalp, Türk sporunun lokomotifi Fenerbahçe’nin kad?n basketbol ve voleybol ?ubelerinin kurucusu olarak camian?n gönlünde taht kurmu? bir isim. Bununla beraber atletizm ve kürekte de ba?ar?lar?yla sar?-lacivertli kalplerde yer etmi? bir sporcu... Frans?zlar?n deyimiyle ‘Complete athlete’ yani komple sporcu, doktor, komutan Ayten Salih ile röportaj?m?z için ?stanbul Tuzla’da bulu?tuk. Fenerbahçe Müze Müdürü Alp Bac?o?lu ile Bar?? Eymen ve Livanur Engin’in de yard?mlar?yla son derece keyifli bir röportaj gerçekle?tirdik.

1949’da Türkiye’de

A Milli Kad?n Voleybol Tak?m?m?z?n önce Avrupa 2.’li?i ard?ndan 2020 Olimpiyatlar?’n?n vizesini ald??? bu günlerde Fenerbahçe ve Türk sporunda kad?nlar için öncülük etmi? bir kaptanla geçmi?e gittik. “K?br?s’ta Magosa’da ilkokul 3. s?n?fta voleybol ve basketbol oynuyordum. Limasol’da 1946’da bir tek ortaokul ve lise vard? k?zlar için. Sadece s?n?f maçlar? yapabiliyorduk, çünkü ba?ka k?z okulu yoktu. 1949’da Türkiye’ye ?stanbul’a geldim Çaml?ca K?z Lisesi’ne. Daha lise 1’de voleybol kaptan?yd?m, büyük s?n?ftaki tak?m arkada?lar?ma abla diyorum ama kaptanlar?y?m. Ard?ndan basketbola da ba?lad?m. Basketbol, voleybol ve atletizm yapt?m. Üniversitede, t?bbiyede de tak?m kaptanl??? yapt?m, hatta bir ara çal??t?rd?m da. 6 y?l ?ampiyon olduk hep.”

Dinçer’in deste?i

Fenerbahçe’nin kad?n bran?lar?n? nas?l kurduklar?n? da ?öyle anlat?yor Dr. Ayten Salih: “Liseden mezun oldu?umuz günlerde; arkada?lar?m Güne? ve Oya Çapa karde?ler, babalar? da Fenerbahçe’de doktordu Selim Çapa.. Bir gün onlara yeme?e gitti?imde Selim Çapa’ya bu kulüp konusunu söyledim, yard?m etmelerini rica ettim. Fenerbahçe o dönem erkeklerde basketbol tak?m?nda yeni yap?lanmaya gitmi?ti. Modaspor ile Fenerbahçe’nin erkeklerde basketbol maç? vard? ve gittik. Maç bittikten sonra hemen ko?tum, antrenör Samim Göreç’in yan?na gittim, ‘Fenerbahçe’nin k?zlar tak?m?n? kurmak istiyoruz’ diye anlatt?m. Kendisi ayn? zamanda milli tak?m? da çal??t?rd??? için kabul edemedi. Ama o dönem tak?mda oynayan Altan Dinçer, ‘sizi çal??t?r?r?m’ diye destek verdi. 1 Eylül 1954’te hem 10 ki?ilik tak?m hem Altan Dinçer, Kad?köy Halk E?itim’de topland?k. Böylece kurulduk.”

‘Atatürk Kupas?’n? b?rakamazd?m’

Ayten Salih’in atletizme ba?lama hikayesinde de Atatürk’e olan sevgisi dikkat çekiyor:

“Gazetede gördüm atletizmde Atatürk Kupas? ko?usu oldu?unu. Favori olarak Maria ve Marika diye iki sporcu gösterildi. Biri Rum ?i?li Kulübü’nden, di?eri de Ermeni Kurtulu? Kulübü’nden. Sonra biraz milliyetçi duygular?m kabard?. 27 Aral?k 1957’de Atatürk Kupas?’na kat?ld?k k?z arkada?lar?mla. Yine Fenerbahçe ile yapt?k bunu. Yar?? günü çok so?uktu, karlar temizlenmi?ti, 6 - 7 kulüp yar??a kat?ld?k.  Antrenman?m?z yok ama. Seta ve ?nci diye arkada?lar?m vard?, Çi?dem d??ar?dan geldi.

Ko?uya ba?lad?k, Maria ve Marika’y? gördüm, rakiplerim onlar. Ko?uya ç?kt???mda bir Mehmetçik bana ‘Abla sen sondan birincisin’ diye seslenince ben hemen h?zland?m. Son turda fini?e giderken öne geçtim, bayraklar? gördüm ve h?zland?m. Mesafeyi iyice açt?m, bütün insanlar ?i?li’de balkonlara ç?kt?, destekliyorlar bizi. Son 200 metrede ayn? Mehmetçi?i gördüm, ‘Abla ben sana sondan dedim ama sen önden birinciymi?sin’ deyince ben gülmeye ba?lad?m ve yürüyerek bitirdim, birincili?i ald?m. Ko?uda birinci ve ikincili?i ald?k, tak?m olarak birinci olduk.”

‘?lk kupa Te?vik Turnuvas?’ndan’

Fenerbahçe’de kad?nlarda basketboldan sonra voleybolun kurulu? öyküsü de Ayten Salih’in e?siz anlat?m?yla ilginç detaylar bar?nd?r?yor: “Spor Daire’nin k?zlar için maçlar? ilan etmesini beklerken, voleybol ilan edildi. K?zlar aras? Voleybol Te?vik Turnuvas?’n?n ba?layaca?? belirtildi. Biz bunu ö?renince sadece bir ay sonra voleybol oynayaca??z diye Altan Dinçer’in yan?na gittik. Biz bize çal???r?z dedik, yine Altan Dinçer bulunacakt? tak?m?n ba??nda..

Galatasaray, Modaspor, Atatürk ve ?stanbul Üniversite tak?mlar? kuruldu hemen ard?ndan. Hepsi haz?r tak?mlard?. Bu s?rada Galatasaray beni ça??rd? ama gelemem dedim. ?lk maçta Galatasaray’a küçük bir farkla yenildik. Te?vik Turnuvas?’nda ikinci maçta Galatasaray’a kar?? farkl? kazand?k, kupay? ald?k. Ayn? zamanda basketbol da ba?lad?. Hem basketbol hem de voleybolu ayn? anda oynad?k. Basketbolda Önder Dai ile voleybolda da Alaattin Güne?’in antrenörlü?ünde çal??t?k.”

‘K?zlar için lisans verilmiyordu’

Dr. Ayten Salih, Fenerbahçe’nin kad?n bran?lar?ndaki ad?m ad?m ilerlemesini de ayn? heyecanla anlat?yor: “Altan Dinçer, toplar?m?z? ve ekipmanlar?m?z? getirdi. Oya ve Güne? vard?, ben vard?m. Bu s?rada Seta Ya?c?o?lu aram?za kat?ld?, babas? çok iyi Fenerbahçeli idi. Çaml?ca K?z Lisesi’nden alt s?n?ftan arkada?lar kat?ld?. Erenköy K?z Lisesi’nden Mahiru da geldi. Biz kuruldu?umuzda 1954 y?l?nda daha Voleybol Federasyonu yoktu. Federasyon 1958 y?l?nda kuruldu. Biz kay?t olmaya gittik, Spor Dairesi Ajanl???’na.. 1954’te lisans ç?karmaya çal???yoruz. Böylece resmen tak?m?m?z kuruldu. Ama k?zlar için lisans yok o dönem. Gençler ad? alt?nda bir lisans verildi bize. 3 y?l böyle k?zlar ad?yla de?il, gençler lisans?yla oynad?k. Sonra da Voleybol Federasyonu kurulunca lisans ç?kt?.”

Ayten Salih ya?am?ndan kesitleri Celal Umut Eren’e anlatt?.

‘Cesareti erke?i gölgede b?rak?r’

K?br?s’ta “Cesareti bir erke?i gölgede b?rak?r” cümlesiyle tan?nan Dr. Ayten Salih, unutulmaz bir kahraman olarak nam sald?. K?br?s’?n en zor günlerinde 1974’teki harekata kadar doktorluk, komutanl?k ve istihbarat görevleriyle hizmet etti.

Her zaman yurtsever bir Türk olan Ayten Salih, Yunan komutanlara bile esir olmas?na ra?men  “Türkiye 60 mil yukar?da ama Yunanistan 600 mil yukar?da.. Sizce kim i?galci” cevab?n? verecek kadar cesaretliydi.

??te Ayten Salih’in anlat?m?yla o zor günler: “K?br?s’ta iki hadise oldu; 1963 - 67 ve 1974, ben hep görevdeydim. 1967’de terhis olup, iki y?l ?ngiltere’ye e?itim almaya gittim sadece. Mücahit doktor olarak, Be?parmak Da?lar?’nda görev yapt?m.

Köy köy gezerek yaral?lara yard?m ettik. Aç, susuz, dinlenmeden, uyumadan günlerce çal??t???m?z oldu. Ate? alt?nda sald?r?ya u?rad???m?z zamanlar oldu.

1970’te ba?hekim oldum ve Limasol’a tayinim ç?kt?.

Ben asla silah kullanmad?m, ben hipokrat yemini ettim, ben iyile?tiririm, silah almam, kullanmam, insan öldürmem. Ancak o s?ralarda Limasol dü?tü, 24 saat dayand?k. TMT (Türk Mukavemet Te?kilat?) taraf?ndan istihbarat konusunda sancaktar olarak yani komutan olarak görevlendirildim.

1974’te biz Limasol’da kald?k. O dönem de Türkiye, ?ngiliz üslerine yak?n yerlere ç?karma yapmayaca??n? belirtti ve Limasol’a ç?karma olmad?. Sabah bayram yapt?k, 20 Temmuz sabah?nda ama daha sonra Limasol’a ç?karma olmad???n? ö?rendik.

Esir kald???m?z dönemler ya?ad?k.”